Rau sam được biết đến như một loại rau thường mọc dại ở ven đường hay những cánh đồng. Trước kia được người dân ưa sử dụng vì tính thanh mát, tuy nhiên ngày nay do có nhiều loại rau ngon hơn nên không còn thấy phổ biến nữa. Đặc biệt là các bạn trẻ thành phố, khó mà có thể nhìn thấy loài rau này, vì dường như nó không còn được bày bàn ở các khu chợ.
Nguồn gốc của rau sam
Rau sam có tên khoa học là Portulaca, một loài cây thân thảo mọng nước. Có nguồn gốc từ các nước Ấn Độ và Trung Đông, nhưng sau đó thích nghi với môi trường khí hậu của nhiều nước khác. Do các rễ thứ cấp thì dạng sợi có thể chịu được mọi loại đất từ đất sét cho tới những loại thổ nhưỡng nghèo chất dinh dưỡng khác.
Rau sam còn được coi như một loài cỏ dại, với thân hình bò sát dưới mặt đất. Với toàn thân cành màu đỏ hoặc đỏ nâu, hồng. Những chiếc lá màu xanh, hoặc xanh viền đỏ tía, trơn nhẵn và mọc đối xứng. Hoa của loại rau này có màu vàng, thông thường có năm cánh, mỏng nhẹ.
Rau sam có vị hơi chua chua mặn mặn, cũng vì thế người ta ít khi dùng loại rau này, ở nhiều nơi chúng được xem như một loài cỏ dại. Tuy nhiên có thể chế biến các món từ luộc, cho tới xào đều rất dễ ăn. Ở một số nơi họ còn dùng để làm các món súp hay món thịt hầm.
Giới thiệu sơ lược về rau sam
Với 93 % thành phần của rau sam là nước, chứa rất nhiều chất dinh dưỡng tốt cho con người. Vị chua chua, mặn mặn khi ăn, có vẻ không được ngon ngọt như những loại rau khác nên ít được dùng.
Có thể dùng ăn sống hoặc nấu chín nhớt nhớt tựa rau cải xoong hoặc rau chân vịt. Ở Việt Nam bạn có thể dễ dàng nhìn thấy ở ven đường, hay những cánh đồng như một loại cỏ dại mọc hoang. Trong y học cổ truyền, được sử dụng nhiều như một loại thuốc với nhiều tác dụng.
Rau sam – là thực phẩm hay dược phẩm
Trong y học cổ truyền, rau sam được xem là một vị thuốc để chữa trị một số loại bệnh. Do có đặc tính lạnh, vị chua, giúp cơ thể thanh nhiệt giải độc.
Tác dụng rất tốt đối với hệ thần kinh
Đây là một trong những tác dụng đã được nghiên cứu từ các nhà khoa học. Họ cho rằng, các thành phần trong loại dược liệu này có chứa các gốc tự do, có khả năng làm giảm quá trình chết đi của các tế bào thần kinh. Cũng từ đó có thể bảo vệ thần kinh, đặc biệt hỗ trợ tốt trong việc điều trị bệnh Parkinson.
Một số chất trong rau sam còn có tác dụng bảo vệ các tế bào khỏi sự tổn thương do việc thiếu oxy , ức chế các enzyme acetyl trong bệnh giảm sút trí tuệ, cũng vì thế giúp hỗ trợ điều trị bệnh alzheimer rất tốt.
Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường
Lượng chất xơ trong rau sam giúp cơ thể giảm cân, giảm các axit béo tự do trong máu, cũng giúp tăng nồng độ insulin trong cơ thể. Từ đó giảm tình trạng đề kháng insulin và giảm các biến chứng liên quan đến mạch máu của bệnh đái tháo đường.
Ngoài thân rau, phần hạt của nó còn được sử dụng nhiều để hỗ trợ điều trị. Khi sử dụng bột hạt của loại rau này, giúp lipid trong máu cải thiện tình trạng rối loạn, men gan không tăng cao, lượng đường huyết được ổn định.
Tốt cho việc điều trị ung thư và các loại bệnh khác
Các thành như axit amin, omega 3, gallotannin giúp điều chỉnh các enzyme, có rất nhiều trong việc chống oxy hóa cho cơ thể con người. Không những thế còn có khả năng giúp cải thiện tình trạng bệnh ung thư ở giai đoạn đầu.
Ngoài ra các hợp chất trong loại rau này, còn giúp điều hoà miễn dịch cơ thể, kháng khuẩn, kháng viêm, chống loét dạ dày, bảo vệ gan, hỗ trợ một số loại bệnh ngoài da khác.
Nguồn dinh dưỡng trong rau sam
Rau sam chứa nhiều các axit omega-3 hơn những loại rau ăn lá khác, cũng là một trong số ít những loại chứa omega chuỗi dài. Ngoài ra còn chứa một lượng vitamin các nhóm A,B cũng như các chất khoáng dinh dưỡng tốt cho sức khỏe con người.
Có nhiều chất chống oxy hoá cần thiết cho làn da, cơ và xương của con người. Lượng kali cũng khá nhiều, rất tốt trong việc điều trị huyết áp và các vấn đề tim mạch hay đột quỵ. Rau sam còn chứa rất nhiều magie, giúp điều trị bệnh tim mạch và bệnh tiểu đường tuýp 2
Rau sam cũng cung cấp một lượng chất xơ tốt cho quá trình tiêu hoá của con người. Với đặc tính 93% thành phần là nước, nên đem tới cho cơ thể bạn một nguồn nước tự nhiên khi sử dụng. Đây cũng là thực phẩm hỗ trợ tốt cho quá trình giảm cân.
Những điều cấm kỵ khi sử dụng rau sam
Tuy có rất nhiều công dụng nhưng rau sam không phải ai cũng dùng được. Đặc biệt không tốt với phụ nữ đang mang thai và phụ nữ đang cho con bú. Vì loại rau này có tính hàn, rất dễ xảy ra những vấn đề liên quan tới những vấn đề như xuất huyết, sinh non hay đi ngoài cho sản phụ và các bé nhỏ vì hệ tiêu hoá chưa phát triển hoàn toàn.
Những người có vấn đề về bụng dạ yếu, hay dễ bị đau bụng, đi ngoài tiêu lỏng cũng nên thận trọng khi sử dụng. Đặc biệt là những người đang điều trị bệnh sỏi thận. Các chất dinh dưỡng trong nhau này không hề thích hợp. Đặc biệt tính hàn đặc trưng, dễ khiến những vấn đề sức khoẻ kể trên dễ thêm nặng.
Cũng không nên chế biến quá lâu, hay nấu quá kỹ. Một phần do các chất dinh dưỡng sẽ bị mất đi. Ngoài ra, loại thực phẩm này có tính chua, bản chất nhầy nhớt ở phần thân và lá khi nấu kĩ lại càng khó ăn hơn. Khi sử dụng nên lưu ý kết hợp cùng những loại thực phẩm có tính nóng để trung hoà. Các thực phẩm có tính nóng đơn giản bạn có thể tham khảo như tỏi, ớt, tiêu đen…
Các món ngon từ rau sam
Rau sam là một loại rau tuy vị không được ngon như những loại rau khác nhưng có rất nhiều chất dinh dưỡng. Hay mọc dại nên nhiều người còn xem như là một loại rau sạch, cách chế biến cũng khá đơn giản. Cùng mình điểm qua một vài món ngon từ loại rau này nhé
Món luộc đơn giản nhưng thanh mát
Mùa hè nóng nực, món rau luộc sẽ là một lựa chọn dễ ăn cho gia đình bạn. Chỉ cần một đĩa rau sam cùng một bát nước mắm tỏi ớt là có thể thưởng thức rồi.
Nguyên liệu:
- Rau sam
- Tỏi
- Gia vị gồm có muối hoặc bột nêm, nước mắm, đường
Cách làm:
- Rau rửa sạch, bỏ những phần hư hỏng
- Đun nước sôi và cho thêm một chút muối trắng
- Sau đó cho rau đã sơ chế vào, luộc khoảng 4-5 phút, tuỳ lượng rau của bạn có thể tùy chỉnh thêm thời gian. Khi nào thấy các lá của rau bắt đầu xanh đậm thì đã chín.
- Vớt ra để nguội hoặc bạn có thể nhúng rau qua nước đá lạnh cho rau được giòn và giữ được màu sắc đẹp mắt.
- Tỏi ớt bạn đem giã nhuyễn thêm nước mắm cùng một chút đường là có thể dùng
Món xào cùng tỏi thơm lừng
Không chỉ luộc mà đem xào tỏi cũng là một lựa chọn đơn giản cho loại rau này. Bạn có thể xào chay hoặc xào cùng các loại thịt như thịt bò, thịt lợn, tim.. đều được. Hôm nay mình chia sẻ cách xào chay đơn giản nhất.
Nguyên liệu:
- Rau sam
- Tỏi, hành khô
- Gia vị gồm có hạt nêm, dầu ăn, dầu hào
Cách làm:
- Rau sau khi rửa sạch để ráo
- Cho tỏi phi thơm trên bếp, rồi cho rau sam vào xào qua. Nêm nếm gia vị hạt nêm, dầu hào vào cho vừa miệng. Không nên xào quá lâu, tránh rau bị nát.
- Bạn có thể cho thêm một xíu nước cho rau được tươi, nhanh chín.
Canh rau sam thịt băm
Món canh là món dễ ăn với nhiều người, khi kết hợp cùng rau sam với thịt băm, tạo nên một món thanh thanh mát mát, chua chua mà đầy đủ chất dinh dưỡng cho bữa cơm gia đình bạn.
Nguyên liệu:
- Rau sam
- Thịt băm
- Hành khô
- Gia vị: hạt nêm, dầu ăn, tiêu đen
Cách làm:
- Rau sau khi sơ chế bạn cắt khúc, hoặc cắt nhỏ như nấu canh bình thường tuỳ bạn. Tuy nhiên sau sam có khá nhiều nhớt, nên để dài thì sẽ dễ ăn hơn.
- Hành khô sơ chế băm nhỏ, sau đó phi thơm cùng dầu ăn
- Cho thịt băm vào đảo đều cho săn và vàng lại và cho nước lọc vào đun sôi
- Nêm nếm gia vị vừa miệng, thịt chín thì cho rau sam vào. Đun khoảng 3-5 phút rau chín thì tắt bếp và có thể dùng ngay rồi.
Canh rau sam với tôm khô, tép khô
Ngoài món canh với thịt, bạn cũng có thể sử dụng các nguyên liệu khô như tôm, tép đều được. Món ăn này rất phù hợp với những hôm bạn không có những nguyên liệu tươi sẵn để chế biến cùng.
Nguyên liệu:
- Rau sam
- Tôm khô hoặc tép khô, hành khô
- Gia vị nêm gồm hạt nêm, tiêu đen, dầu ăn.
Cách làm:
- Rau sam sau khi sơ chế cũng cắt vừa ăn như các món canh rau thông thường
- Tôm khô thì bạn ngâm qua nước, sau đó băm nhỏ. Còn nếu sử dụng tép khô thì bạn nên giã nát thật kĩ, tránh những phần xương đầu của tép còn mảnh to khi ăn sẽ dễ bị hóc
- Sau đó cho hành khô phi thơm trên chảo cùng dầu ăn. Cho tôm khô hoặc tép khô vào phi thơm cùng tiêu đen. Việc sử dụng tiêu đen cho các món chứa tôm tép để giảm mùi tanh.
- Cho nước lọc vào và đun sôi khoảng 2-3 phút thì bạn cho rau sam đã sơ chế vào.
- Đun rau sam tầm 3-5 phút cho tới khi rau chuẩn màu đậm thì tắt bếp
Kết bài
Rau sam là một loại rau dại có rất nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe con người, được y học sử dụng như một loại dược liệu hỗ trợ điều trị một số bệnh. Hương vị không được ngon ngọt như những loại rau khác nhưng ngày nay vẫn được nhiều người yêu thích lựa chọn. Loại rau này cũng rất dễ sống bạn hoàn toàn có thể trồng để sử dụng tại nhà.
