Rau dền là loại rau được rất nhiều người biết đến. Khi nhắc đến loại rau này, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một bát canh ngon mát ngày hè. Ngoài nấu canh, nó còn được chế biến thành món luộc và các món xào khác nữa. Những món ăn từ loại rau này rất tốt cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ các lợi ích mà nó mang lại. Vì thế, bài viết bên dưới sẽ giúp các bạn biết thêm thông tin bổ ích về tác dụng của loại rau này.
Dền thuộc loại rau gì?
Rau dền có tên trong khoa học là Amaranthus sp. Loại rau này thuộc họ Dền (Amaranthaceae). Đây là một loại rau thuộc thân thảo, có thân thẳng, rễ ăn sâu vào trong lòng đất và có chiều cao khoảng 80 cm. Hiện nay, rau dền có 3 loại phổ biến là: Dền đỏ, dền cơm và dền gai.
Ở Việt Nam, rau dền thường được phân bổ và trồng hay mọc hoang ở khắp nơi. Do đó, có thể tìm thấy nó để lấy lá làm rau ăn hay rễ và thân để làm thuốc. Tùy vào mục đích của người sử dụng mà thu hoạch loại cây này cho hợp lý.
Loại rau này chứa nhiều nước. Có các thành phần hóa học như: glucid, protein, protein, cellulose, vitamin A, C, canxi, sắt,… Hàm lượng sắt có trong rau dền đỏ nhiều hơn cả hàm lượng có trong rau chân vịt, và lượng canxi của nó cũng cao gấp 3 lần.
Trong hạt của rau dền đỏ có 1 loại axit amin rất quan trọng mà cơ thể không thể tự tạo ra được và nó còn có hàm lượng cao hơn các loại ngũ cốc khác. Muối kali trong rau dền gai cũng có tác dụng lợi tiểu, giảm sốt. Trong đông y, rau dền thường có vị ngọt nhạt, tính mát, lợi tiểu, thanh nhiệt, và sát trùng tốt.
Những đặc điểm nhận biết loại rau dền
Hiện nay có 3 loại rau dền phổ biến trong đời sống con người. Mỗi loại rau sẽ có từng đặc điểm nhận biết khác nhau về hình dáng, nơi sống cũng như vị trí mọc khác nhau. Một số đặc điểm nhận biết cụ thể của loại rau này có thể nhắc đến như:
Rau dền đỏ được sử dụng nhiều trong Đông y
Rau dền đỏ có đặc điểm là lá nhỏ khoảng chừng hai ngón tay chụm lại, toàn thân và lá của cây đều có màu đỏ tía, mọng nước. Khi nấu chín lên, nước cũng sẽ có màu đỏ. Loại rau này cũng được trồng để cho ra các củ dền có màu tía tương tự. Theo Đông y, rau này có vị ngọt, tính hàn, giải độc, bổ huyết và thanh nhiệt. Thường dùng trong những bài thuốc thanh nhiệt, bổ huyết, tiêu độc, mát máu, trị mụn nhọt nóng trong.
Rau dền gai là loại rau được trồng ở khắp nơi
Rau dền gai là loại rau rất quen thuộc, cây này mọc hoang và được trồng nhiều nơi, hầu như vườn nhà nào cũng có. Đây là một loại thuốc quý trong vườn nhà thảo, có độ phân cành nhiều, không lông. Lá của ní mọc so le, hình thuôn dài, các cuống dài có cánh, ở gốc có 2 gai, mặt trên của phiến lá màu xanh nhạt.
Rau dền cơm được dùng làm thuốc cổ truyền
Rau dền cơm có màu xanh trắng trông rất đẹp và hoa của nó tụ lại ở phần trên ngọn như các núm cơm nhỏ. Loại rau này thường được trồng để ăn, phần có thể ăn là ngọn non, lá non, thân non và cả cây non (bỏ rễ). Phần được làm thuốc trong thuốc cổ truyền là thân cây và củ rễ, bởi 2 phần này chứa các chất tốt và hoạt hóa cơ thể.
Rau dền có vị như thế nào?
Loại rau này thông thường sẽ có vị ngọt, có tính mát, bên trong chứa rất nhiều các loại vitamin và dưỡng chất khác nhau cho cơ thể. Nó có rất nhiều loại, mỗi loại sẽ mang đến cho chúng ta mỗi hương vị khác nhau cũng các công dụng đặc biệt khác nhau. Ngoài ra, mỗi loại rau dền còn có các màu sắc khác nhau giúp tăng phần đẹp mắt khi chế biến các món ăn.
Công dụng của rau dền trong đời sống thường ngày
Loại rau này được coi là một trong những loại rau xanh tốt cho sức khỏe con người, bởi trong thành phần dinh dưỡng của nó có chứa rất nhiều các loại vitamin, nhiều loại khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Loại rau này có 3 loại, và mỗi loại rau này đều sẽ có các công dụng khác nhau.
Rau dền là loại thuốc Đông y
Rau dền được biết đến không chỉ là một loại rau xanh phổ biến trong bữa ăn hàng ngày, mà nó còn là nguồn dược liệu quý, quen thuộc trong Đông y. Nó có vị ngọt, tính hàn và có tác dụng thanh nhiệt tốt. Đồng thời còn có tác dụng chữa trị được nhiều bệnh như sát trùng, lợi tiểu, trị độc và trị táo bón.
Mỗi loại rau này ở Việt Nam đều có thể có các tác dụng chữa bệnh, và người ta có thể sử dụng toàn bộ các bộ phận của cây từ rễ, thân, lá đến hạt để điều chế các loại thuốc thuốc. Tuy nhiên, dền gai thường được biết đến phổ biến hơn so với các loại khác, với công dụng làm thuốc trong Đông y.
Là loại rau giàu dinh dưỡng thường thấy trên mâm cơm
Rau dền được coi là một trong các loại rau xanh rất giàu dinh dưỡng. Phần thân và lá của nó được sử dụng để nhiều chế biến món ăn khác nhau. Hai bộ phận này có các chứa vitamin A, K, C và nhiều loại vitamin B (như B1, B2, B3, B5, B6 và B9) cùng các khoáng chất như canxi, magie, photpho, sắt, kali và các dưỡng chất quan trọng khác.
Trong những dưỡng chất này, nó có chứa hàm lượng lớn đáng kể là sắt, mangan và canxi. Những món ăn được chế biến từ loại rau này thường mang lại rất nhiều lợi ích. Chính vì thế mà nó được nhiều bà nội trợ chọn để chế biến các món ăn trong các mâm cơm gia đình.
Tốt cho xương khớp của cơ thể con người
Trong loại rau có chứa khá nhiều vitamin K và canxi, là hai dưỡng chất quan trọng trong việc cấu tạo xương, giúp xương luôn trong trạng thái chắc khỏe và làm giảm các nguy cơ gây loãng xương. Chính vì thế, việc ăn loại rau này hợp lý trong bữa cơm hàng ngày sẽ có thể giúp cơ thể hấp thụ đáng kể lượng vitamin K và canxi, giúp cho hệ xương cơ thể luôn chắc khỏe, dẻo dai, ngăn ngừa được các bệnh về xương.
Rau dền giúp cải thiện sức khỏe cho tim mạch
Hàm lượng đáng kể Kali có trong loại rau này giúp cho nhịp tim của cơ thể đực điều hòa, ổn định. Đồng thời điều hòa huyết áp, giúp giảm các nguy cơ bị đột quỵ. Vitamin E và Kali còn góp phần loại cholesterol xấu ra khỏi cơ thể, từ đó hạn chế các nguy cơ mắc những bệnh về tim mạch.
Giúp cơ thể ngăn ngừa các loại bệnh về ung thư
Thành phần axit amin có trong loại rau này khá phong phú, đặc biệt là axit amin cần thiết lysin. Thêm vào đó, rau này còn có chứa nhiều loại khoáng chất như kali, photpho, sắt, magie, vitamin C, vitamin E và vitamin A nên nó có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa những gốc tự do do quá trình lão hóa, làm tăng khả năng ngăn ngừa một số loại bệnh ung thư như ung thư phổi và ung thư khoang miệng.
Tăng cường sức đề kháng, cải thiện các viêm nhiễm
Rau dền còn được biết đến là một trong các loại rau xanh giàu vitamin C nhất, với hàm lượng 43,3 mg vitamin C có trong 100g lá rau. Nhờ có lượng vitamin C dồi dào đó nên loại rau này còn có tác dụng tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giúp cơ thể ngăn chặn tốt các sự xâm nhập của những loại virus gây hại. Đồng thời, nó còn giúp cho tình trạng bị viêm nhiễm trong cơ thể có thể nhanh chóng được cải thiện.
Cải thiện các tình trạng thiếu máu do thiếu sắt
Công dụng của dền còn được nhắc đến với tác dụng bổ sung hàm lượng sắt cần thiết cho cơ thể, từ đó giúp cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Với hàm lượng 2,32 mg sắt có trong 100g rau xanh, dền có thể đáp ứng được 29% nhu cầu về lượng sắt mỗi ngày của cơ thể. Đây còn là một nguồn cung cấp sắt đáng kể cho cơ thể, đặc biệt là đối với người đang gặp tình trạng thiếu sắt dẫn đến thiếu máu.
Rất tốt cho sự phát triển của các thai nhi
Khi nhắc đến tác dụng của dền không thể bỏ qua các lợi ích của nó mang lại cho phụ nữ mang thai và thai nhi. Không chỉ tốt cho sức khỏe người bình thường, với hàm lượng dinh dưỡng rất phong phú và đa dạng như vitamin A, C, K, và các loại vitamin B, các loại khoáng chất. Nó còn là một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời dành cho những mẹ bầu để giúp cho các thai nhi có đủ dinh dưỡng để phát triển toàn diện.
Ngoài các tác dụng kể trên, rau dền còn có một số tác dụng bất ngờ khác. Ví dụ như ở châu Mỹ, một số loài trong chi Dền còn được họ sử dụng để làm các loại phẩm màu. Thân cây thì được phơi khô để làm chất đốt. Ở Mexico, nó còn được dùng để làm chất kết dính trong công nghiệp dược. Ngoài ra, một số loài dền có các bông hoa nở đẹp thường được trồng tại nhà để làm cây cảnh.
Một số lưu ý cần biết khi sử dụng
Mặc dù loại rau dền rất tốt cho cơ thể. Tuy nhiên một số nhóm người vẫn nên lưu ý khi dùng nó, có thể nhắc đến như:
- Cơ thể của người có tính hàn: Theo quan điểm Đông y, rau dền có tính hàn. Vì thế, nó không phù hợp với người có cơ thể thuộc tính hàn hay đang bị tiêu chảy.
- Người bị viêm khớp dạng thấp, gout: Loại rau này có chứa nhiều acid oxalic nên sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi và kẽm của cơ thể. Vì vậy, nó sẽ khiến cơ thể dễ hình thành nên các sỏi oxalat, gây không tốt cho những người bệnh gout hay viêm khớp dạng thấp.
- Người bị sỏi hay sạn thận: Trong dền có hàm lượng lớn purin nên có thể gây hại cho thận khi được đưa vào người bệnh. Các hợp chất này sẽ được chuyển hóa thành acid uric, làm tăng mức độ kết tủa của canxi trong thận gây sỏi thận.
- Phụ nữ có thai hư hàn: Rau dền có tính hàn nên phụ nữ mang thai có thể trạng hư hàn không được sử dụng vì sẽ dễ gây nên các tác dụng không mong muốn cho sức khỏe.
Bên cạnh đó, để sử dụng rau dền an toàn và tốt cho sức khỏe của bạn gia và đình, bạn còn phải chú ý một số điều sau khi chế biến các món ăn liên quan đến loại rau này. Không ăn thịt ba ba chung với dền: Vì theo Đông y, 2 loại thực phẩm này kết hợp với nhau sẽ có thể gây ngộ độc.
Kết luận
Rau dền là một loại rau được sử dụng phổ biến trong các bữa cơm thường ngày của gia đình Việt. Bởi nó là loại rau có nhiều thành phần dinh dưỡng khác nhau, tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi sử dụng loại rau này, bạn nên chú ý tránh các điều cần lưu ý trong quá trình chế biến để đảm bảo sức khỏe cho chính bạn và gia đình nhé!
